آموزش و پرورش
فرایند آموزش، از پیدایش انسان بر کره خاکی آغاز و تا ابدیت ادامه دارد و به نوعی میتوان گفت که تعلیم و تربیت از نظر قدمت، دومین پیشه انسان ها بوده است. با رشد فزاینده جامعه و زیاد شدن پیچیدگی های ساختار و ماهیت آن، آموزش به سمت فارغ از پرورش حرکت کرد و در نتیجه با عملگرایی و فضیلت های ذاتی انسان تعریف و فاصله زیادی گرفت. امروزه در دنیا آموزش و پرورش مربوط به افراد، زمان، مکان یا آموزش دروس یا تحصیلات صرفا آکادمیک و دانشگاهی نیست و بقول شاعر پارسی زبان ز گهواره تا گور دانش بجوی حقیقت محض است .
تمدن در خاورمیانه، در بین رود های دجله و فرات و در مصر، حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد شروع شد. در فلات ایران، دست کم از پانزده هزار سال پیش، انسان ها زندگی میکرده اند . ماد ها در حدود هفتصد سال پیش از میلاد در سرزمین های غرب ایران ، کودکان و نوجوانان راه و رسم زندگانی و کار و جنگاوری را در خانه و ایل می آموختند و گذشته از خواندن و نوشتن، اصول و مراسم دینی، اخترشناسی و شیوه های پیشگویی سرنوشت دیگران را در مراکز دینی فرا میگرفتند و مردم عادی که از خواندن و نوشتن بی بهره بودند، خطی شبیه خط میخی داشتند .
از ویژگی های امپراتوری ایران باستان که توسط کوروش کبیر در سال ۵۵۹ قبل از میلاد تأسیس گردید میتوان به توانایی های فیزیکی و بدنی، مذهب فعال زرتشتی، اخلاقیات آن (پرورش پندار نیک ، گفتار نیک و کردار نیک)، جنگاوری و توسعه طلبی که به ایرانیان احساسات ماجراجویی و ملّی گرایی ایجاد میکرد را بیان کرد . تعلیم و تربیت در این دوران تأکید زیادی روی پیوند های خانوادگی و احساسات گروهی، پذیرش حکومت پادشاه، تعلیمات مذهبی و آماده سازی های نظامی داشت .
آموزش در دوران هخامنشی به صورت آموزش های اولیه در خانه و برای فرزندان هفت ساله طبقات بالا در دیوان ها قوانین و حقوق، پزشکی، ریاضی، نظامی، جغرافیا، موسیقی و نجوم آموزش میدادند. شروع آموزش به صورت مدرن در ایران با تأسیس مدرسه دارالفنون در تهران و به همت امیر کبیر رقم خورد. در دارالفنون علوم فنی، علوم طبیعی و کمی علوم انسانی توسط استادان خارجی تدریس میشد.
رضا شاه مسبب ایجاد تغییرات عمده ای در سیستم آموزشی ایران میباشد . به عنوان بخشی از برنامه مدرنسازی و تمرکز اداره امور دستور داد که تمامی افراد جامعه، دختر و پسر، به مدارس دولتی بروند و البته محتوای کتابهای درسی به روز و مدرن گشتند و همچنین دانشگاه تهران و بیشتر مدرسه های عالی مثل دارالمعلمین عالی، مدرسه حقوق و علوم سیاسی و مدرسه عالی طب در شمار دانشکده های این دانشگاه را بنا نهاد.
افراد جامعه برای درک فرهنگ، به یادگیری مهارت ها، یافتن نقش خویش در اجتماع و رسیدن به اهداف و برای هدایت و کنترل تجربیات به آموزش و پرورش نیاز دارند. آموزش در ایران بیشتر یک طرفه و به صورت معلم – محتوا محور و در نتیجه کودک نقش انبار کننده حجم انبوهی از اطلاعات مختلف را دارد. این سبک آموزش به افراد اجازه تفکر کردن را نمی دهند که در نتیجه آن خلاقیت، شناخت استعداد های درونی و توانایی بهتر شدن کاهش می یابد. ساختن و پردازش سازه های زیر ساخت پرورش، دریک مدت طولانی رخ میدهد و هدف اصلی آموزش الزامیست پرورش باشد زیرا بین آموزش و پرورش پیوستگی خاصی وجود دارد که بدون آموزش، پرورش رخ نمی دهد.
تعریف آموزش و پرورش
۱) توانایی خواندن و نوشتن
۲) اضافه شدن یادگیری رایانه و زبان خارجی
۳) انواع سواد
- سوادعاطفی: توانایی برقراری روابط عاطفی با خویش،خانواده و…
- سواد ارتباطی: توانایی برقراری ارتباط مناسب با دیگران و دانستن آداب اجتماعی
- سواد مالی : توانایی مدیریت مالی خانواده، دانستن روش های پس انداز و توازن دخل وخرج
- سواد رسانهای : تشخیص رسانه معتبر و نامعتبر
- سواد تربیتی : توانایی تربیت فرزندان به نحوه شایسته ( فرزندپروری )
- سواد رایانه ای:دانستن مهارتهای راهبری رایانه
- سواد سلامتی : دانستن اطلاعات مهم درباره تغذیه سالم و کنترل بیماریها
- سواد نژادی و قومی : شناخت نژادها و قومیتها بر اساس احترام و تبعیض نگذاشتن
- سواد بوم شناختی : دانستن راه های حفاظت از محیط زیست
- سواد تحلیلی : توانایی شناخت، ارزیابی و تحلیل نظریه های مختلف و ایجاد استدلال های
- منطقی بدون تعصب و پیش فرض
- سواد انرژی : توانایی مدیریت مصرف انرژی
- سواد علمی : علاوه بر سواد دانشگاهی، توانایی بحث یا حل وفصل مسائل با راهکار های علمی و عقلانی مناسب
چرا سواد (دانستن) باعث تغییر در زندگی افراد نمی شود ؟
بیشک برای شما مفهوم و تعریف جدید سواد و راهکار های بهبود زندگی از نظر یونسکو میتواند حیرت آور باشد زیرا مفهوم سواد تغییرات بسیاری کرده است. ایجاد تغییر در رفتار، مهمترین مؤلفه باسواد بودن است. باسواد کسی است که بتواند توانایی تغییر با آموخته هایش، تغییری در زندگی خود ایجاد کند. آموزش حقوق بشر با تاکید بر توانمند سازی مبتنی بر آگاهی و ارتقاء مطالبه گری شهروندان میتواند در راستای ایجاد تغییر در جوامع بشری و تحقق «همه حقوق همه» موثر باشد .
یادگیری در متون روانشناسی، به صورت ایجاد تغییر پایدار در رفتار تعریف میشود. در این فرآیند به محتوای دریافتی و قابل پردزاش فکر که حاصل ذهن انسان است، پرداخته میشود و به بیان دیگر در بازبینی وروردی و خروجی اطلاعات و رفتار از راه تثبیت و جایگزینی اطلاعات مفید، برنامه ریزی عمیق ذهنی مجدد مطلوب و خوشایندی برای رسیدن به تغییر سبک زندگی و رسیدن به حال خوب صورت می پذیرد .
